Amelı̇ne Güvenme!

“Yanılarak günâha düştüğü zaman kişinin umûdunun noksan olması,

ameline güvendiğini gösteren bir işârettir.”

(Hikem-i Atâiyye, Atâullah İskenderî) 

Bütün âlemlerde yegâne zengin olan yalnızca Cenâb-ı Allah’tır. Nitekim âyet-i kerîme’de: “Allah, her bakımdan sınırsız zengindir, siz ise fakirsiniz. Eğer hak çağrısına sırt çevirirseniz, yerinize sizden başka bir toplum getirir, artık onlar sizin gibi de olmazlar.” (Muhammed, 38) buyurulmaktadır. Âyetin zımnen ifâdesi şöyledir: “Size o malları veren Allah’tır. Allah yolunda harcadıklarınızı biriktiren O’dur. Ama O, sizin verdiklerinizden müstağnîdir. Âhiret için biriktirdiklerinize ihtiyâcı yoktur. Siz hem dünyâda hem de âhirette muhtaçsınız. Onun vereceği rızka ihtiyâcınız var. O size lütfetmedikçe hiçbir rızık elde edemezsiniz. Âhirette de O'nun vereceği mükâfâta ihtiyâcınız var. Amelleriniz O'nun kabûlüne muhtaçtır!” Yâni bir kul rızkı husûsunda ne kadar Allâh'a muhtaç ise, kıldığı namazın kabûlü husûsunda da bir o kadar Allâh'ın kabûlüne muhtaçtır. Hiçbir kimse yaptığı amel ve ibâdetleri garanti görmemelidir. 

Hâlid-i Bağdâdî Hazretleri bir talebesine şöyle nasihat eder: “Bütün gayretini kalbî ve bedenî ibâdetlere ver! Bununla birlikte kendini, hiç hayırlı amel işleyememiş bir zavallı olarak gör! Çünkü niyet, ibâdetlerin rûhudur. İhlâs olmadan da niyet mümkün değildir. Senden daha büyük olanlara (yâni peygamberler ve velîlere) bile ihlâs gerekirse, sana nasıl gerekmesin! Allâh'a yemîn ederim ki, annemin beni doğurduğu günden beri, tek bir hayırlı amel işlediğime inanmıyorum… 

Eğer kendi nefsini bütün hayırlı işlerde iflâs etmiş olarak görmüyorsan, bu, cehâletin en son noktasıdır. Kendini iflâs etmiş olarak görünce de sakın Allâh'ın rahmetinden ümîdini kesme! Zîrâ Allah Teâlâ’nın fazl u ihsânı, kul için bütün insanların ve cinlerin amelinden daha hayırlıdır.” 

Velhâsıl, yegâne zengin Allah’tır. O’nun lütuf ve şefkatine karşı ibâdet ve kulluğun ne değeri olabilir?  Amellerimiz, bir ömür boyu âhiret için biriktirdiğimiz sermâyemizdir. Ancak her biri Allâh'ın kabûlüne muhtaçtır. Bu sebeple Hak dostları, amellere güvenmeyi kötü ahlâk kabûl etmişlerdir. Bir Hak Dostu buyurur ki: “Kendisinin sevâba ihtiyâcını, fakirin sadakaya olan ihtiyâcından daha çok görmeyenin sadakası kabûl edilmez!” Yine buyurulur ki: “Seherde uyanan, sabah namazını kaçıran kimseden kendini üstün görüyorsa, amellerine güvenme tehlikesindedir!” 

Peygamberlerin hayâtını incelediğimizde, onlar, Allâh'ın en seçkin kulları olmalarına rağmen, amellerine güvenmemişler ve her an Rablerine karşı tevâzu ve acziyet hâlinde yaşamışlardır…

Hz. Âdem (as): “…Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımazsan mutlaka hüsrâna uğrayanlardan oluruz.” (el-A‘râf, 23.) niyâzında bulunmuştur.

Hz. Yûnus (as): “Allâhʼım! Senden başka hiçbir ilâh yoktur. Seni bütün eksikliklerden tenzîh ederim. Ben gerçekten (nefsine) zulmedenlerden oldum.” (el-Enbiyâ, 87.) diye duâ etmiştir. 

Hazret-i Yûsuf (as), çilelerle dolu bir dünyâda hayâtının sonunda, Cenâb-ı Hakkʼa: “…Ey gökleri ve yeri yaratan! Sen dünyâda da âhirette de benim sâhibimsin. Beni Müslüman olarak vefât ettir ve beni Sâlihler arasına kat!” (Yûsuf, 101.) diye yakarmıştır. 

Hazret-i İbrâhîm (as): “Yâ Rabbi! İnsanların diriltilecekleri gün beni mahcûp etme!” (eş-Şuarâ, 87.) niyâzında bulunmuştur.

Peygamber Efendimiz (sav), “Yâ Rabbi, Sana hakkıyla kulluk edemedik!” buyurarak ameline güvenmediğini ifâde etmiştir.

Şâir Fuzûlî’nin şu beytinin, hepimizin mahşere yüz akı ile varmasına, amel defterlerimiz açıldığında yüzlerimizin gülmesine vesîle olması duâsı ile:

Yok, bende bir amel, Sana şâyeste âh eğer,

Âmâlime göre vere adlin cezâ bana… 

“Yâ Rabbi! Eğer amellerime bakıp bana adâletle muamele edecek olursan; yâni bana, ne yapmışsam ve neyi hak etmişsem ancak onun karşılığını verecek olursan, vay benim hâlime! Hangi kul Sana lâyık amelde bulunabilir ki? Bu yüzden ben, Senin adâletine değil; affına, merhamet ve keremine sığınıyorum…”

Mayıs 2024, sayfa no: 42-43