Bazı kaynaklarda moda kelimesinin "mod" teriminden geldiği düşünülüyor. Tarz, yapı ve toplumdaki ortak zevkler olarak açıklanan moda sözcüğü, insanların yeni biçimler keşfetme tutkusu olarak açıklanıyor. 18. yüzyıldan itibâren giyimdeki değişikliğin en büyük sebebi "moda"dır.
İklim, coğrafya ve tabiat şartları kadar dînî inanışlar, kültürel değerler, sosyal statü ve cinsiyet; kıyâfetlerin şekillenmesini ve statüsünü belirlemiştir.
Moda dediğimiz kavram, savaşlara, ekonomik krizlere ve hattâ rejimlere göre bu kadar değişkenken, geleneksel kültürü korumak mümkün mü diye sorarsak nasıl cevaplandırabiliriz? Şöyle ki, Kıyâfetler üzerinden yazılan bir târihin adı Moda. Yaşanan tüm olaylar yazıyla yazılmamışsa giyim-kuşam ve bedensel ifâde ile anlatılmıştır. Bunun yakın târihteki örneği ise Savaş ve ardından gelen Göç. Fakat biz bu durumun tekdüzeleştiğini görüyoruz. Kişileri nereden geldiğine bakmaksızın kot pantolon ve tişörte hapsettik. Bu sıradanlaştırma, savaşı da sıradanlaştırıyor diyebilir miyiz? Beyaz entâri giyen kişi bize sâdece Arabistan’ı hatırlatıyor, çiçekli kıyâfetler giyen kadınlar bizde zevksizlik olarak yorumlanıyorsa burada bir târihten yâhut onu anladığımızdan bahsetmemiz oldukça zor.
Geleneksel öğeler içeren giyim, bize âit olduğu topluluk hakkında birçok bilgi sağlayabilir. Toplumun yerleşik mi yoksa göçebe mi olduğu, yaşadıkları târihî olaylar ve etnografik kökenleri hakkında bilgiler verir.
Geleneksel yaşamda her kuşak kendinden önceki kuşağı izleyerek giyim-kuşam anlayışını günümüze taşır. Bu süreçte malzeme değişir, işçilik eski özenini yitirir.
Batı modasına uygun modern giysilerin benimsenmesi ile Anadolu’da giyilen yöresel kıyâfetlerin kullanımı gün geçtikçe azalmıştır. Çünkü farklılıkların dikkat çekmesi yâhut dışlanması durumu insanları bıraktıkları şehirlerinin dışında, kültürleri, kıyâfetleri, alışkanlıkları ve geleneklerini de bırakmaya itiyor.
Temmuz 2022, sayfa no: 13
Abone Ol
En son haberleri doğrudan gelen kutunuza alın. Asla spam yapmayız!
Mesaj Bırak