Ara

Salatalık: Serinletici, Sağlıklı ve Lezzetli

Salatalık: Serinletici, Sağlıklı ve Lezzetli

Salatalık: Serinletici, Sağlıklı ve Lezzetli
Ferda Ümit Gedik

Salatalıktan daha çok su ihtivâ eden ve daha çok tâzelik veren bir sebze yoktur. Susuzluğu ve vücuttan zehirli maddeleri giderir. Çok sayıda antioksidan maddeleri sâyesinde salatalık, cildin yaşlanmasına ve her türlü hastalığa ustaca karşı koyar.

İçerdiği Besleyici Maddeler, Vitaminler ve Mineraller

Tâze salatalığın % 97’si sudur ve sebzeler arasında en çok su içeren odur. 100 gr salatalık sâdece 12 kilokaloridir. 100 gram salatalıkta 0,2 gr katı yağ, 1 gr protein, 2 gr karbonhidrat ve 1 gr lif maddesi bulunur. Salatalığın ihtivâ ettiği vitaminler: A vitamini, betakaroten, B1 (Thiamin), B2 (Riboflavin), B3 (Niacin), B5 (Pantotenik asit), B6 (Pyridoxin), B7 (Biotin), B9 (Folik asit) vitaminleri, C vitamini, E vitamini ve K vitaminidir. İçerdiği mineraller ise Demir, Çinko, Bakır, Manganez, Potasyum, Sodyum, Kalsiyum ve Magnezyumdur.

Salatalık Bir İlaç Mıdır?

Hindistan Jadavpur Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmaya göre salatalık bin yıllardır tedâvi edici olarak kullanılmaktadır. Sâdece meyveler değil, tohumları ve yaprakları gibi diğer bütün bitki kısımları da kullanılmıştır.

Salatalık; yaşlanma süreçlerine karşı kullanılan, güneş yanıklarına ve cilt hastalıklarına iyi gelen mühim bir şifâlı bitkidir. Salatalığın antioksidatif, antimikrobiyal ve antidiyabetik özelliklere sâhip olduğu ve kan yağlarını (trigliserid ve kolesterolü) düzenlemeye yardımcı olduğu çoktan isbatlanmıştır. Ayrıca birkaç çalışmada salatalığın cilt kırışıklıklarına karşı iyi geldiği gösterilmiştir.

Sıvı Kaybına Karşı Salatalık

Su bir hayat kaynağıdır. Çok az su içen biri hastalanma riskini göze almaktadır. Ancak ne kadar su içilmesi gerektiği hâlâ tartışmalıdır. Alman Beslenme Derneği’ne göre bir yetişkinin günlük sıvı ihtiyâcı ortalama 2 litredir.

Birçok insanın ortak sorusudur: Her gün o kadar çok suyu nasıl içebilirim ki? Hakîkat şu ki, yaklaşık 1 litre suyu yediklerimizle alabilmekteyiz. Salatalık da neredeyse % 100’ü su olduğundan dolayı sıvı eksikliğine karşı çok faydalıdır.

Bonn Üniversitesi’ndeki araştırmacılar 4-10 yaşlarındaki 442 denekle 10 yıl sürdürdükleri bir çalışmayla 2013 yılında ilk olarak isbatlamışlardır ki çok miktarda sebze ve meyve yendiği zaman vücuttaki su oranı yükselmektedir.

Çocukların Daha Fazla Salatalık Yemesi İçin Ne Yapılmalı?

Her çocuk salatalık yemeyi çok seviyor olmayabilir. 8-13 yaşlarındaki 255 öğrenci çocukla yapılmış bir çalışmada, çocukların tabakta ufak doğranmış çok sayıda salatalık yerine az miktarda ve büyük parçalar hâlinde doğranmış salatalığı tercîh edip yediği gözlendi.

Salatalık Diüretik Midir?

“Sebze bahçesinden Su Şişesi” yalnız susuzluğumuzu gidermekle kalmaz aynı zamanda idrar söktürücüdür ve vücuttaki ödemlere karşı yardımcıdır. Bunun sebebi de, su dengesi için gereken sodyum, potasyum, kalsiyum ve magnezyum elektrolitlerinin de salatalık vesîlesiyle vücûda alınıyor olmasıdır.

Salatalıktaki suda çözünmüş hâlde bulunan vitaminler ve mineraller organizmamız tarafından hızlı ve kolayca alınıp kullanılabilir çünkü salatalık mîdede kısa süre kalır ve bağırsaklara iletilir. Bu da biyoaktif maddelerin emilimini arttırır.

Bu sırada salatalık detoksifikasyona katkıda bulunabilir, böbrek ve mesâne rahatsızlıkları azalır, kabızlıkla mücâdele edilir. Salatalık romatizma ve gut ağrılarına da iyi gelebilir ve bağırsak mukozası üzerinden bağışıklık sistemi kuvvetlenir.

Salatalık Diyabete Karşı Yardımcı Mıdır?

Salatalığın şeker hastalığına karşı da iyi geleceğini gösteren birkaç çalışma yapılmıştır. Tıbbî Bilimler Üniversitesi’nden İranlı araştırmacılar 2016 yılındaki çalışmalarında, Diabetes mellitus ile birlikte gözlenen oksidatif stres gibi komplikasyonlara karşı salatalığın koruyucu bir etkisi olduğunu buldular.

Salatalık turşusu da şeker hastaları için çok iyi bir atıştırmalıktır, bilhassa sirkenin kan şekerini düşürücü etkisi vardır.

Arizona Eyalet Üniversitesi’nde yapılmış bir çalışmaya göre, kompleks karbonhidratlarca zengin bir öğün sonrası yükselen kan şekerini normal seviyeye düşürmeye 2 çay kaşığı sirke yeterli geliyor.

İçerdiği Antioksidanlar

Salatalık çeşitli antioksidanlar ihtivâ eder. Burada bir yandan C vitamini gibi vitaminleri ve bakır gibi mineralleri, diğer yandan Betakaroten gibi sekonder bitki maddelerini sayabiliriz.

Betakaroten renk maddesi, hem vücutta A vitaminine dönüştüğü için hem de serbest radikallerle çok kolay reaksiyona girip bir zincir reaksiyonunu bağlayabildiği veya kırabildiğinden dolayı kanserden ve kalp-damar hastalıklarından koruyabileceği için mühimdir.

Genellikle salatalık gibi yeşil renkli sebzeler sarı ilâ kırmızı renkli karotenoidlerle irtibatlandırılmazlar fakat yeşil sebzeler de betakaroten içermektedir.

Salatalığın yeşil rengi klorofillerin karotenoidlerin üzerinde konumlanmasından kaynaklanmaktadır. Bu yaprak yeşili, kan yapıcı ve yara iyileştirici husûsiyetlere sâhiptir, aknelere karşı yardımcıdır ve vücut kokusu ve yaşlanma süreçlerine karşı iyi gelir.

Salatalık ayrıca Lignanlar ve Flavonoidler (apigenin, luteolin, quercetin ve kemferol) gibi çok sayıda Polifenoller ihtivâ eder. Bu maddelerin hepsi antioksidan, antiallerjik, antiviral, antimikrobiyal, iltihap önleyici ve antikanserojen özelliklere sâhiptir.

Fakat bu maddelerin çoğu salatalığın kabuğunda yer alır ve kabuğu soyulup yendiğinde salatalık antioksidanlarca fakirleşmiş olur.

Salatalık Cilt Problemlerine Karşı Yardımcıdır

Sivilceli siyah noktalı cilt, deride kızarıklıklar veya kırışıklıklar: Salatalık insanlık târihi boyunca cilt yaşlanmasına ve rahatsızlıklarına karşı kullanılmıştır. Yâni salatalığın birçok cilt bakım ürünlerinin mühim bir bileşeni olması sebepsiz değildir.

Salatalığın hem yiyerek içten, hem cilde sürerek dıştan kullanımı iyi netîce verebilir. Hindistan Jadavpur Üniversitesi’nde yapılmış bir çalışmaya göre tâze salatalık suyu cilde besleyici maddelerle bakım yapar. Deri irritasyonlarında serinletici etkisi vardır ve şişlikleri hafifletir. Güneş yanıklarına karşı da yatıştırıcı ve ağrıları azaltıcı tesire sâhiptir.

Ferahlatıcı, kuvvetlendirici, kanı durdurucu, antimikrobiyal, nemlendirici ve iltihap önleyici özellikleriyle salatalık cilt sağlığını destekler ve cildi belli bir dereceye kadar UV ışınlarından korur.

Salatalık Nasıl Muhafaza Edilmeli?

Salatalık güneşi çok sever ve soğuğa karşı çok hassastır. Çok soğuğa mâruz kaldığının göstergeleri kabuk üzerinde sulu, kolayca çökertilebilir alanlar, camsı bir nitelik ve bâriz bir tad kaybıdır. Bu sebeple salatalıklar hiçbir zaman 7 dereceden daha soğuk bir ortama ve de buzdolabında sebzeliğe konmamalıdır, o takdirde 3-4 gün durabilecektir. İdeal muhafaza sıcaklığı 10-12 derecedir, böylece 14 güne kadar saklanabilir. Oda sıcaklığında da salatalıklar hızla yumuşayacaktır.

Ayrıca salatalıkları elma, domates veya kavun gibi sebze-meyveler yanına koymaktan kaçınmalıdır. Çünkü bunlar daha da olgunlaşırken etilen gazı salgılar ve bu gaz salatalıkların çürümesine ve yenmez olmasına yol açabilir.

Salatalık Dondurulabilir Mi?

Su oranı fazla olduğundan dolayı salatalığı dondurmak doğru değildir. Çünkü hücre içi suları da donacak, genişleyecek ve hücre duvarları tahrip olacaktır. Donmuş salatalık çözdürüldüğünde yumuşar, çamur gibi olur ve tadı da kötüdür.

Aylarca depolamak üzere salatalığın salamurası veya turşusu yapılabilir.

Kaynak: https://www.zentrum-der-gesundheit.de/gurken-erfrischend-gesund-811201.html /Sybille Müller

Hazinra 2019, sayfa no: 62-63-64

Abone Ol

En son haberleri doğrudan gelen kutunuza alın. Asla spam yapmayız!

Sosyal Medya Hesapları

Mesaj Bırak