Problem: Z Kuşağı Mı? Yeşil Kuşak Mı?

Yaşadığımız zaman diliminde her gün bir önceki günden daha çok teknolojik cihazlar kullanıyoruz. Hayâtımıza giren ilk cep telefonlarında sesli arama, sms gönderme, zil sesinde melodi çalması üstün bir özellikti ve cep telefonlarını sâdece iletişim aracı olarak kullanıyorduk. Günümüzde ise iletişim aracı olma özelliğinden ziyâde internete girme, görüntülü konuşma, film seyretme gibi sayamayacağımız birçok özelliğini kullanıyoruz. Öyle ki ailede yaş aralığı fark etmez, tüm aile fertlerinin elinden mobil cihazlar eksik olmuyor. Allah (cc) bizi bu zamanda yaratmış ve bize bu teknoloji çağında yaşamayı takdir buyurmuştur. Nitekim sınavımız da şu anki zaman diliminde işlediğimiz amellerden olacaktır.Sosyal medya çağında, akıllı cihazlar çağında yaşıyoruz. Müslüman teknoloji düşmanı olmaz, internet düşmanı da olamaz. Allâh'ın (cc) bize vermiş olduğu bir nimettir teknoloji ve internet. İnsan bu nimetleri kullanacak, faydalanacak ama bu nimeti vereni de bilecek. Ferâset sahibi insanlar çağın gözüyle İslâm’a bakmaz, İslâm’ın gözüyle çağa bakar ve yaşadığı çağın en başarılısı ve en bilinçlisi olmalıdır. Ama telefon ve tablet bağımlısı çocukların da ebeveyni olmamalıdır. Mobil cihazlarla iletişim amacının dışında boş vakit geçiren, sanal âlemde süresiz ve sınırsız olarak, haram saçan ekranlardan kafasını kaldırmayan çocukların ebeveynleriysek, çocuklarımızı gerçek anlamda İslâm üzere yetiştiremedik demektir. 

Her dönem farklı sorunlarla yetişen ve büyüyen genç kuşak, günümüzde Z kuşağı diye adlandırılarak sanal âlemin boşluğuna itiliyor. Video paylaşım sitelerinde içerik oluşturan amaçsız ve inançsız insanların yetiştirdiği bir nesil geliyor. Peki bizler neler yapmalıyız? Kendi çocukluğumuzdan yola çıkarsak o günün şartlarında “Dinimi Öğreniyorum” adlı ilmihal kitabında bizlere "Abdest ve taharet nasıl alınır, namaz nasıl kılınır" öğretilen kısım bulunduğu gibi günümüzde alacağımız ilmihal kitabında internet nasıl kullanılır diye de bir bölüm yoksa, çocuklarımızı video paylaşım sitelerinde en fazla beğeni ve takipçi sayısı olan kişiler eğitir ve yetiştirir. Günümüzde Ümmet-i Muhammed'i internet kuşattı, sosyal medyalar, filmler ve çeşitli mobil uygulamalar ile aile ve toplum yapımızın kalbine bir atom bombası koydular. Evinizdeki bir kitap bilmediğiniz bir lisanda yazılsa size ne kadar katkısı olacak ya da okusanız ne kadarını anlayacaksınız? Bugün yemeklerini internetten sipariş veren, ödevlerini internetten yapan, manavdan ihtiyaçlarını bile internetten alan hattâ okula kitap yerine tablet, bilgisayar götüren öğrenciler zamânında internetin, hayâtımızın %100’üne tesir ettiği görülmektedir. 

Yaşadığımız çağın nimetlerini ve belâlarını bilmekle mükellefiz. Kıymetli kardeşlerim; evlilikte, çocuk büyütmekte, iş hayâtında ve Müslümanlığı yaşamakta da çare; çağın getirdiği belâ ve musîbetlere karşı tedbirimizi almaktan geçer. Hazret-i Allah (cc), Resûlullah (sav) Efendimiz'in şahsında mü'minlere şöyle emir buyuruyor: "Ey îmân edenler! Bütün tedbirlerinizi alın."¹ Tedbir, ilâhî bir emirdir. Cenâb-ı Hakk tedbîri emrediyor; "Bütün tedbîrini al!" buyuruyor. Dijital çağda yaşıyoruz internet hayâtımızın her noktasında. Bilgimiz, becerimiz, inancımız sağlam olursa internet bizi değil biz interneti kullanırız. Hayırda kullanırız, eğitimde kullanırız, ibâdet gücünde kullanırız, Müslümanca yaşayacağımız her mecrâda kullanırız. Allah (cc) da zâten bizlerden bunu istiyor. Doğada yetişen bir bitki laboratuarda işlendiğinde insanlara şifa ve ilaç oluyor ama niyeti bozuk kişilerin eline geçtiğinde insanları zehirleyen uyuşturucu oluyor. İnternet de bunun gibi, biz ne internetin, ne mobil cihazların ne de bilgisayarların düşmanı olamayız. İnternet câhili olamayız, sosyal medyadan uzak kalamayız ama kirli emellere de âlet olamayız. Nitekim Kur'ân-ı Kerîm’de: "Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın."² buyuruluyor. Müslüman devrinin en iyi bileni olmalıdır. Çocuklarımızın, ailelerimizin bu sözünü ettiğimiz cihazlarla sömürülmesine razı olamayız. Bizler Uhud savaşını, Hendek savaşını, Kudüs’ü, Çanakkale savaşını, ecdâdımızın İstanbul’u fethini yani tarihimizi unutmayacağız. Dönemin en iyi teknolojisini kullanarak İstanbul’un surlarını delen Şahi toplarını üretti ecdâdımız ve aynı toplar Çanakkale boğazında İngiliz gemilerine geçit vermedi. Fakat şu anda, Çanakkale boğazından geçiremedikleri gemileri evlerimizin içinden geçiriyorlar, cep telefonlarımızdan, bilgisayarlarımızdan geçiriyorlar. Bir araba küçük bir kaza geçirirse lastikleri patlar, kaportası eğilir, camı kırılır. Fakat araç kullanmayı bilmeyen bir insan direksiyonun başına geçer de son sürat hızlanır ve kaza yaparsa arabada ne motor kalır ne kaporta ne de içinden kurtulan bir insan.

İnternet kullanımını bilmeyen bir Müslüman saatlerce sosyal medyalarda vakit harcar, neye ve kime hizmet ettiğini bilmediği kişileri sabahlara kadar izlerse, çocuklarının eline tableti verip nerede kimi izlediğini takip etmezse, hangi oyunu ne kadar süre oynadığını bilmezse Çanakkale'den geçiremedikleri gemileri bugün evlerimizin salonundan geçirirler. Her nerede nefes alıyorsak, Allah bizi orada imtihan ediyor demektir. Rabbimiz bizleri internet âleminde, sosyal medya sayfalarında, video paylaşım sitelerinde, dijital sohbet odalarında imtihan ediyor ve mutlak görüyor. İnterneti Allâh'ın (cc) dînine göre kullanıp kullanmadığımız, namazı abdestli kılıp kılmadığımız kadar mühim bir meseledir. Nasıl abdestsiz namaz olmuyorsa şimdi de internetsiz bir yaşam olmuyor. Çocuklarımıza tahareti, abdesti, namazı, câmi âdâbını öğretir gibi internet kullanımını öğretmemiz ve ebeveyn olarak bizlerin de öğrettiklerimizi yaşamamız gerekmektedir. Sünnet-i seniyye'ye göre yaşamasını bilen kul interneti de Müslümanca kullanmak zorundadır. Müslüman bir ailenin çocuğu internette başkasının nâmusuna bakamaz, gözleri haram işleyemez, kulağı zehirli sözcükler dinleyemez. Her ne kadar ebeveynler görmüyorsa da Allah görüyor diyerek çocuklarımıza internet kullanım eğitimini vermeliyiz. Çocukların çevrimiçi ortamda korunumuna ilişkin ebeveynlerin başvurabileceği yollardan birisi de ebeveyn denetim araçlarını kullanmaktır. Bu araçlar filtreleme yazılımları ve çocukların internet ve bilgisayar kullanımını kontrol altında tutmak için geliştirilen diğer araçları kapsamaktadır. Tabii tüm bunları yaparken çocukların bilgiye erişim hakkını kısıtlamadan orantılı tedbirler uygulamak gerekmektedir.

Dipnotlar

* İnformation Technology, Bilgi Teknolojileri Yöneticisi

¹ Nisâ: 71

² Bakara: 195

Ocak 2023, sayfa no:  62-63-64