Lübnan Semaları - Sous Le Ciel D'alice / Rabia Andiç

2020 yapımı, yönetmen Chloé Mazlo'nun imzasını taşıyan Fransız-Lübnan ortak yapımı bir filmdir. 1950'lerin Lübnan'ında geçen ve hem tarihi hem de duygusal derinliği olan bir hikaye sunuyor. Animasyon unsurlarını da içeren bir anlatım tarzı benimseyen Sous le Ciel d'Alice, nostaljik bir atmosfer içinde bir aşk hikayesini ve Lübnan’ın savaş dönemine sürüklenişini ele alıyor. İsviçreli genç bir kadın olan Alice'nin Beyrut'a taşınıp orada bir Lübnanlı astrofizikçiyle tanışarak âşık olmasını ve Lübnan'da ailesiyle kurduğu hayatı anlatıyor. Ancak iç savaşın patlak vermesiyle birlikte Alice'nin yaşadığı huzur dolu hayat sarsıntıya uğrar. Film, bu tarihi ve duygusal çalkantıları, karakterlerin iç dünyalarına ve ilişkilerine odaklanarak işliyor. 

Lübnan Semaları’nın yönetmeni ve senaristi Chloé Mazlo, animasyonun içinde gerçek görüntüleri harmanlayarak savaşın yarattığı duygusal yıkımı masalsı bir dille anlatarak nostaljik bir hava katmış. Şimdiki zamandayız ama sanki de değiliz hissini her geçişte hissediyorsunuz. Yer yer animasyon, yer yer gerçek kesitler gibi. Bu da izleyiciye nefes alma alanı, meseleyi anlama fırsatı veriyor. Film aslında bir animasyon; fakat gerçek bir dünya gibi etki bırakıyor. 

Animasyon, soyut kavramları ve duyguları daha etkileyici bir şekilde ifade etmek, hikayeleri görsel olarak zenginleştirmek için inanılmaz fırsatlar sunar. Gerçek dünyanın kurallarına bağlı kalmadan, bütçesel olarak daha maliyetli olacak bir işi daha az maliyetle yapmak demek olduğunu düşünürsek, bu zor konular, sınırları zorlayan hikayeler anlatmak için büyük bir avantajdır. Mazlo bunu bir röportajında, “Bazen gerçek dünyanın durduğu ve gerçekliğin değiştiği yerde daha az imkanla daha çok hikâye anlatmama olanak sağlıyor animasyon. Mesela, İsviçre-Lübnan yolunu kuklalarla yapabilmek çok daha mantıklıydı. Bu sahneyi gerçek oyuncularla çeksem, çok pahalı olacaktı. Tüm kafamdakileri engeller olmadan gerçekleştirmeme yardımcı oldu diyebilirim. Bir de tabii konuyla ve temayla çok uyumlu bir hava katıyor.” diyerek anlatıyor.

Filmdeki Alice karakterinin babaannesine benzeyen yanları olduğunu ifade ediyor Mazlo. Bunu bir röportajında; “Tanımadığım insanları yazmakta güçlük çekiyorum. Sanki tanıdığım insanların neye, nasıl tepki vereceğini biliyorum diye. Bu yüzden bu hikayeye yöneldim.” diye yanıtlıyor.

Lübnan ve İsviçre arasında çizilen bir hat konu alınıyor filmde. İç savaşın getirdiği belirsizlikle karar verilmesi gereken bir aile, belirsizliğe giden yol. Bunun içinde aşk, aile, bağlılık, vatan, savaş tanımlarının eşlik ettiği bir yolculuk hikayesi. Bu hikayelere metaforlar da eklenince oldukça zenginleşen bir film ortaya çıkmış.

Sinemada çoğu zaman, göç eden, kaçan ya da gitmek isteyen karakterlere odaklanılıyor. Çünkü bu tür hikayeler hareket, çatışma ve değişim içerdiği için dramatik olarak daha ilgi çekici bulunuyor. Ancak, bir ülkede kalmayı seçen ya da kalmak zorunda kalan insanların hikayeleri de bir o kadar güçlü ve derin. Onlar, değişen bir dünyanın ortasında yerlerinde sabit kalan, kendi topraklarında hayatta kalma mücadelesi veren ve belki de köklerinden kopmadan var olma çabasını sürdüren insanlar. Onların hikayelerinin de anlatılmaya ihtiyacı var. Tam da bunu dert edinen bir yönetmen Mazlo. Ve öyle bir film: Lübnan Semaları. 

Sous le Ciel d'Alice, ailecek izlenebilecek sıcak bir film olarak da değerlendirilebilir. Hem görsel açıdan yaratıcı hem de duygusal olarak derinlikli bir yapıya sahip. Gösterişli olmaktan ziyade sakin, içten ve şiirsel bir anlatı sunuyor. Lübnan'ın tarihsel gerçekliklerini bir aşk hikayesi çerçevesinde işleyen bu film, nostalji ve sevgi dolu temalarıyla izleyicilere duygusal bir yolculuk vadediyor. 

Mazlo’nun da dediği gibi, üzerine uzun uzun düşünülecek sorular kalıyor geriye bize: “İnsanlar ülkelerinden neden gider? Bazıları neden kalır? Neden bazıları gider? Neden bazıları kalır?”

 Kasım 2024, sayfa no: 20-21