Hacı Hasan Efendi’nin (ks) Gençlere Verdiği Değer

İnsana, Allah Teâlâ’nın bahşettiği pek çok nîmetler vardır. Doğumundan ölümüne kadar saymakla bitirilemeyecek kadar çok nîmet… Bütün bu nîmetler kişiye sınırsız ve hesapsız olarak verilmemiştir. Her bir nîmet, kişi için dünyâda bir imtihâna, âhirette ise bir hesâba vesîledir. İnsan hayâtının en önemli safhası olan gençlik dönemi de kadın ve erkek için Allah Teâlâ’nın verdiği en büyük nîmetlerdendir. Ne yazık ki gençlik nîmeti, pek çok kişinin kıymetini bilemediği, hakkıyla istifâde edemeden elinden kaçırdığı nîmetlerdendir.

İnsan hayâtının bahârı olarak değerlendirebileceğimiz gençlik dönemi, doğru yönlendirildiği takdirde kişinin kendisine, dînine, vatanına, milletine ve insanlığa pek çok olumlu katkı sağlayabilir. Gençlik dönemi aynı zamanda, irâdeye sâhip olabilmenin zor olduğu dönemdir. Böyle olduğundan gençliği hebâ etmemek için dînî, ilmî ve fikrî düzlemde belli bir donanıma sâhip olmak çok önemlidir. Nefsin ve şeytânın kıskacında olan gencin hem kendisine hem de çevresine karşı sorumluluklarını yerine getirebilmesi oldukça zordur. Bu iki düşmana karşı Kur’ân ve sünnetten alacağı güçle, gençliğini, Hakk rızâsı doğrultusunda kanalize ederek Hz. Peygamberin (sav) övdüğü genç olmaya çalışılmalıdır.

Hacı Hasan Efendi (ks) yatırımın en büyüklerinden biri olarak, gençlere yatırımı önemsemiştir. Gençlere karşı muhabbetini ziyâdesiyle belli etmiş, onlara ‘kuzum, canım, evlâdım’ diye seslenmiş, onların mânevî eğitimleriyle yakından ilgilenmiştir. Sohbet meclislerinde gençlerin kulağına eğilerek; “Ben size kurbân olayım” dediği anlatılmaktadır. “Gençlerin ahlâkını ıslâh ettikçe ve onları kazandıkça dinleniyorum” diyen Hacı Hasan Efendi, gençlere ahlâkî öğütler vermiş, fuhşun, uyuşturucunun, anne ve babaya isyânın kötülüğünden, haram yemenin zararlarından, taharet, namaz ve oruç gibi ibâdetlerin öneminden bahsetmiştir. Gençlerin eğitim-öğretim anlamında da yetişmelerine vesîle olmak için Yahyalı’ya İmam Hatip Lisesi’nin yapılmasında maddî ve mânevî azamî çaba sarf etmiş, Kayseri/Develi’de İmam Hatip Lisesi’nin temeline ilk harcı Hacı Hasan Efendi atmıştır. Gücü nisbetinde öğrencilere burslar temin etmekten geri durmamıştır. Zîrâ gençlere yatırımın ne denli ehemmiyet arz ettiğini çok iyi idrâk etmişti.

Gençlerin ahlâken düzgün bireyler olması için hassâsiyet gösteren Hacı Hasan Efendi (ks), sohbetlerinde doğrudan gençlere hitâb ederek, gençler üzerine özenle eğilmiş ve tek bir genci yanlış yola sapmaktan alıkoymayı en büyük kazanç yolları arasında görmüştür. Zinâ gibi büyük günahlara karşı çok dikkatli olmalarını dile getirirken nasıl da candan bir yaklaşım sergilemiştir: “Yavrum, sizler daha gençsiniz. Başınıza neler gelecek kim bilir? Allah muhafaza buyursun. Elinizi, dilinizi, gözünüzü bütün âzâlarınızı haramdan koruyun. Bir insan zinâya teşebbüs edecek olsa, îman içerden diyor ki: ‘Dur, Allah aşkına! Ben içinden çıkayım da îmansız olarak yap bu menhiyâtı.’”¹

Yine onun gençlere sigara gibi kötü alışkanlıklardan kaçınmalarını tavsiyesi dikkate değer bir boyuttadır: “Meselâ şu sigara. Kimi, ne olacak canım, olsa olsa mekruhtur, der. Sigara tasavvuf ulemâsına göre haramdır. Arıcılar bal alırken, arıları kovandan uzaklaştırmak için tütsü (duman) verir. Şeytan da bizi sigara içmeye teşvîk ederek başımızdan melekleri dağıtmak istiyor. Bilhassa gençlere söylüyorum, aman sigaraya alışmasınlar.”²

Bilindiği gibi, Hacı Hasan Efendi (ks) irşad faaliyetlerinde şiirden bolca yararlanmıştır. Bizzat kaleme aldığı şiirlerinde muhataplarının akıllarında yer edebilecek sıcak üslûbuyla iyiliği emretmek, kötülükten sakındırmak amelini yerine getirmiştir. Konumuzla yakından ilgili olduğu için onun “Genç var ki” başlıklı şiirini burada zikretmemiz ayrıca bir öneme sâhip olacaktır. Çünkü mezkûr şiirinde gençlere çok temelden nasîhatler yer almakta, iyi ve kötü genç profilinin nasıl olduğunu kendi perspektifinden çok güzel yansıtmaktadır:

GENÇ VAR Kİ

Genç var ki îmânı kuvvetli

Dîn-i âlî’ye hizmetli

Büyüklerine hürmetli

Adam olacağı belli

Genç var ki insâfa gelmiyor

Öğüt versen tesiri olmuyor

Büyük, küçüğü bilmiyor

İnsan olmayacağı belli

Genç var ki abdestini alıyor

Beş vakit namazını kılıyor

Hâlis mü’minleri buluyor

Adam olacağı belli

Genç var ki câmi görmemiş

Secdeye yüzün sürmemiş

Âlim yanında durmamış

İnsan olmayacağı belli

Genç var ki Kur’ân elinde

Allâh’ın zikri dilinde

Büyük zâtların yolunda

Adam olacağı belli

Genç var ki kahvede yatar

Evin eşyâsını satar

Derya-yı günâha batar

İnsan olmayacağı belli

Genç var ki ilme çalışır

Vaaz vermeye alışır

Büyük zâtlarla buluşur

Adam olacağı belli

Genç var ki sinema işi

Yitirmiş ekmeği aşı

Geçiyor kıymetli yaşı

İnsan olmayacağı belli

Genç var ki câmiden çıkmaz

Elin nâmusuna bakmaz

Fânîlere boyun bükmez

Adam olacağı belli

Genç var ki namazdan kaçar

Korkmaz Hakk’tan içki içer

Salyasın etrâfa saçar

İnsan olmayacağı belli

Genç var ki anneyi kırmaz

Babasına karşı durmaz

Sigaraya para vermez

Adam olacağı belli

Genç var ki babasını döver

Din, îman, anneye söver

Para için insan boğar

İnsan olmayacağı belli

Genç var ki söylersen tutar

Gâyet tevâzulu yürür

Din yolunda canın verir

Adam olacağı belli

Genç var ki gâyet açık suçu

Danslarda ağarmış saçı

Siyonizmi sever içi

İnsan olmayacağı belli

Genç var ki kürsiye çıkar

Sözü mü’minleri yakar

Gözlerinden yaşlar döker

Adam olacağı belli

Genç var ki açık bacağı-başı

Şeytânın tam olmuş eşi

Gece-gündüz kumar işi

İnsan olmayacağı belli

Dipnotlar:

¹ Hacı Hasan Efendi, Sohbetler I, Mavi Yayıncılık, İstanbul 2010, s. 132.

² Hacı Hasan Efendi, Sohbetler I, s. 132.

Ağustos 2021, sayfa no: 24-25-26