Gençlere Altın Tavsiyeler

 NE KENDİNİ NE DE BAŞKASINI ALDAT En büyük sermâye, en zengin miras doğruluktur. Çünkü doğru insan zengin insandan daha mutludur. Doğru insan her şartta meyve veren ağaç gibidir. Yunus Emre “Cümleler doğrudur sen doğru isen/ Doğruluk bulunmaz sen eğri isen” diyor. Doğruluğun zıddı yalancılıktır. Yalan söyleyen insan diğer insanların da yalan söylediğini düşünür. Herşeye kuşku ile yaklaşır. İnsanlara güveni zayıfladığı için kendini tehdit altında hisseder. Hep savunma duygusu içindedir. Gevşeyemez, mutlu olamaz. Yalancı zevklerle eğlenmeye, mutlu olmaya çalışır. Savunma hâlinde çalışan insan beyni asit özellikli kimyâsallar salgıladığı için beden de erken yıpranır. Stres hormonları insanın hem mutluluğunu bozar hem de bedenini. Kendini ve kimseyi aldatmadığın gün en hoş duygu olan iç huzûru, esenlik ve dinginlik ortaya çıkar. İnsansan, yalan söyleme hatâsı işlediysen, pişmanlık ve gönül alma ile kendini yıka. Kötülükle en iyi mücâdele yöntemi iyilikleri artırmaktır, böylece hem temizlen hem güzelleş. Bir günlük mutluluk istiyorsan eğlen, ömür boyu mutluluk istiyorsan insanlara yardım et. Merdivenleri çıkarken diğer insanlara yardım edenler, kendileri merdivenlerden inerken onlarla karşılaşabilirler. Doğruluğun kısa vâdeli faydası iç huzûru, uzun vâdeli faydası o kişiye saygı duyulmasıdır. HAK VE SORUMLULUK DENGENİ KORU Sâdece haklarını düşünen, sorumluluklarını düşünmeyen bencillerden olma; yalnız kalırsın. Benmerkezci düşünürsen sâdece haklarını hatırlarsın. Otobüste tek yolcu değilsin ve otobüs sâdece sana âit değil. Başkalarının hakları ve görevleri ile senin hak ve görevlerini iyi tanımla. İnsan ilişkilerinde sınır ihlâli yapma. Senin sınırına girerlerse kendini savunmalısın. Ne ez, ne ezil. KARŞI CİNSLE ÜÇ AŞAMALI İLİŞKİYİ BİL Karşı cinsle ilişkilerde üç aşamayı unutma: Arkadaşlık, sevgililik ve evlenmek. Evliliğe yönelik olmayan cinsellik yalancılığın bir türüdür. Cinsellik özel ve önemli insanla yaşanmalıdır. O kişi de insanın eşidir. İdeal olan budur, gerçekleştirmeye çalış. Eğer popüler kültürü tercih edersen, gönül eğlendirecek kişiyi aldatmak karakterli bir davranış değildir. Evlilik vaadi ile kurban edilenlerden olabilirsin. PARA YÖNETİMİNİ ÖĞREN Para yönetimi, bütçe kavramı 10 yaşlarında öğrenilmelidir. İstek ve ihtiyaç ikilemini iyi yönet. Bir şeyi çok arzuladığında kendine ona ne ölçüde ihtiyâcın olduğu sorusunu sor. Daha sonra alışveriş yap. Akıllıca para harcamak, biriktirmek kolay öğrenilen beceriler değildir. İSİMSİZ İYİLİKLER YAP İhtiyaç sâhiplerini rahatsız etmeden yapılan iyilikler gizli iyiliklerdir. Böyle iyilikler ummadığın yerde, ummadığın biçimde sana döner. Dönmezse de iyilikler çıkar için değil doğru olduğu için yapılır. İyilik yapmanın zevkini, gülen bir yoksulun, sevinen bir çocuğun, acı ve ıstırâbı geçen bir hastayı mutlu etmenin zevkini yakala. ALÇAK GÖNÜLLÜ OL Alçakgönüllülük kendini eşit hissetmektedir. Bütün kötülükleri toplayıp bir odaya koysan kapısı kibir anahtarı ile açılır. Kişisel gelişimin anahtarı alçakgönüllülüktür. Bütün iyiliklerin toplandığı odanın kapısını açan anahtar tevâzûdur. Tevâzû kendini diğer insanlardan aşağı görmek değil onlarla eşit görmektir. Her insan orijinaldir, biriciktir. Orijinal şeyler birbirleri ile kıyaslanmazlar. Alçakgönüllülük insanlarla eşit ilişki kurma becerisidir. İşte, evde, okulda, âilede, her yerde geçerlidir. Gururlu insanlar mutlu olamazlar. Sıradan olmaktan korktukları için hep kendilerini kanıtlama çabası içindedirler. Gerçek alçakgönüllülük kendi kusurlarını fark edebilme, kabûl edebilme becerisidir. Kendisi ile yüzleşen insan kendisi ile barışıktır. Mutlu olabilmek için doğru yaşamak geçerlidir. NE SÖYLEDİĞİN KADAR NASIL SÖYLEDİĞİN DE ÖNEMLİ Her işin bir esas bir de usûl yönü vardır. Esaslarda haklı olsan dahi yöntemde hatâ yaparsan haklı iken haksız konuma düşersin. Hastaya doğru ilacı doğru yöntemle vermek gerekir. İğne ile hapı karıştırırsak emek boşa gider.   SAĞLAM İNANÇLARIN OLSUN Sâdece dünyâsal düşünmek yaratıcıya saygısızlıktır. Evren bir enerjidir ve canlıdır. Hayat sâdece dünyâ hayâtından ibâret değildir. İkinci hayâta inanmanın, hayâta anlam katma değeri ve tesellî etme gücünden mahrum olmamalısın. Deneyüstü gerçekliğe ve görünmeyene inanmamak insanın çıkarına değildir. Sonsuzluğun sâhibine inanmanın, güvenmenin ve teslim olmanın zevki insanı iki dünyâda da mutlu eder.   ANLAM DOSYALARINI DOĞRU OKU Hayat bir yazılımdır, ruh bir programdır. Anlam dosyalarını okuyamazsan hayat bir mücâdele, varoluş tesâdüfîdir; varlıklar yaşam mücâdelesi veriyor, güçlü olan ayakta kalıyor dersin.   Anlam dosyalarını doğru oku. Hayatta yardımlaşma ve dengeyi sağlamanın esas, mücâdelenin ise istisnâ olduğunu görürsün. Bir eser kendisi hakkında bir mesaj veriyorsa eser sâhibi hakkında bin mesaj verir, tabii o gözle bakarsan görebilirsin.   Sâdece bedenini incele yeter. Hücrelerimiz, damar ve sinirlerimiz birbiri ile yarışmıyor, birbirini dengeliyor ve tamamlıyor. Kâlp mideye, mide beyine, beyin bütün organlara yardım ediyor. Kuşlar azaldığında kenenin artması dengenin bozulması sonucudur. Evrende amaç türlerin dengesi, artı ve eksilerin uyumudur.   Evren orkestrasında âhengi bozana dur demek mücâdele değil evrenin hukûkunu korumaktır.   Sessizlik varoluşumuzu sorgulayabilmek için fırsattır. Kuantum evrenine baktığımızda zaman var, bakmadığımızda olasılık var. Baktığımız şey subjektif deneyim, bakmadığımız şey olasılık dalgası ise madde bilincin olası hareketleri demektir. Olasılıkların deneyim hâline gelmesi gözlemcilerin varlığı ile mümkündür. İnsanlar en zekî gözlemcilerdir.   O hâlde genç arkadaşım, evrene gözlemci olarak geldiğini unutma. Vücut giysisi içinde ruh demek aslında makine içindeki program demektir ve bunlar birbirini tamamlar. Biri donanım diğeri yazılım. Sınav diyalektiği ile düşünürsen ömür saatlerini en verimli ve faydalı bir ticârete dönüştürebilirsin. En iyi gözlemci en kârlı tüccar olur. Bu konuda daha meraklı isen ‘İnanç Psikolojisi’ isimli kitabımı okumanı tavsiye ederim.   BİLİMSEL METODOLOJİDEN SAPMAMALISIN Akıl ve bilimin rehberliği ile sorgulanan sağlam inançla insan mutlu olur. Bilim gerçeği arayıp bulma çabasıdır. Deneyüstü gerçeklik akıl teorisi ile anlaşılır. Düşünce ve imgelerle sembolik düşünce, tanımlamalarla kavramsal düşünce ve teorilerle soyut düşünce gelişir. Deney ve gözlem, pozitivist düşünce birinci gerçeğe götüren yoldur. Ampirik ve deneysel düşüncenin açıklayamadığı durumları akıl yürütme yöntemleri açıklar. Akıl yürütme yöntemleri ikinci gerçeğe götüren yoldur. Üçüncü yol sezgiler, dördüncü yol inançlardır. Bu yollarla iyi, doğru ve güzel gerçekliğe doğru ilerleriz.   POZİTİF DÜŞÜNEBİLMEK İyimser olan öyle bir gözlemciye benzer ki pencereden bakarken ağaç, kuş, çiçek, böcekleri görür. Karamsar olan çöp, çamur, çirkin şeyleri görür. Birisi zamanını bahtiyar geçirir, diğeri hüzünlü geçirir. Hayâta, olaylara, kendine, çevresine pozitif bakmayı başaran, olumlu düşünen, güzel gören insan hayâtından lezzet alır. Beynimiz kendi kendini programlayan bir organdır. Biz pozitifi görmeye göre kendimizi programlarsak önümüze çıkan fırsatlara farkındalık geliştirmiş oluruz. Olumlu anlam bağları kurmuş oluruz ve şanslı olduğumuz zannedilir. Olumlu düşünmek “polyannacılık” değildir. Olumlu ve olumsuz iki yönü de görüp olumsuza karşı önlem alıp, olumluyu beklemektir. Kendimizi kışa hazırlayıp yazı beklemektir.   GİZLİ CÂHİLLİĞE DİKKAT ET Kravatlı câhiller vardır, gardrop modernistleridirler, insanı yanıltırlar. Dürtüsel, düşünmeden hareket eden, her şeye kızan, faydasız konuşan, öğüt almayan, sır saklamayan, susmayı bilmeyen, malı yerinde harcamayan, zamanı iyi kullanmayan, kolay inanan, kolay güvenen, iyi niyetli câhilleri iyi tanıyalım. Bunlar faydasızdırlar. İkiyüzlü fırıldak, yanardöner câhiller kendilerini âlim zannederler. Bunlar da zararlıdırlar.   STRATEJİK DÜŞÜNCE BECERİNİ GELİŞTİR Kısa, orta, uzun vâdeli düşünme becerisidir. Hedef piramidinde en önemli konuya daha çok zaman ayırmak şeklindeki dereceli düşünme becerisidir. Zaman yönetimini ve zamanı doğru kullanma bu düşünce gelişmişliği sonucudur. Gücünü, enerjisini ve entelektüel birikimini doğru ve verimli kullanabilen kişiler bu düşünce biçimine riâyet ederler. Stratejik düşünme; zamanlama, sıralama, çeldiricilere direnç gösterme, zevk tuzaklarına düşmeme ile ilgili zihin yetilerimizi geliştirme yoludur.   KATEGORİK DÜŞÜNCE BİÇİMİNİ ÖĞREN Takıntılı insanlar vardır; beş dakika düşüneceği konuyu bir saat düşünürler, bir şiddetinde üzüleceği konuya on şiddetinde üzülürler. Bu kişilerde kaygı yüksektir. Beyinlerini yorarlar. Kategorik düşünen kişiler önce sorunu tanımlar, muhtemel çözüm yollarını belirler, bir çözüm yoluna karar verir, planlarını yapar sonra başka bir konuya geçerler. Yâni kategori değiştirirler. Aynı anda birçok işi sağlıklı yürütebilenlerde bu beceri gelişmiştir.   DİYALOĞA AÇIK OLMALISIN Kendi fikrine güvenen diyalogdan çekinmez. Çağımızda kimse her şeyi bilemez. Hocalarımız bilgi hazînelerinin anahtarlarını verirler, hazîneleri biz araştırmalıyız. Beyin temelli öğrenme teorisi, ‘hayâtın sonuna kadar öğrenme aşkı varsa gelişme olur’ diyor. Öğretmen-öğrenci ilişkisinin “öğrenen örgüt” olarak tanımlanması hatâ yapma korkusunu giderir. Sadece ölüler hatâ yapmaz. Diyalog önyargıları giderir. Önyargılar dağıldığında yeni keşifler ve değişimler oluşur. Serbest fikir piyasasında sağlam fikirler gelişir, diğerleri ya değişir veya dağılır.   Sonuç olarak genç arkadaşım, hayat yolunda ilerlerken kendini tanıman, duygusal okur yazar olman, kendine doğru rehberler ve rol modeller seçmen, gelecek projenin olması gerekir. Bu değerlerle ideallerine doğru biçimde gidersin.