Çocuklarda Tuvalet Eğitimi ve Dini Önemi / Dr. Mehmet Akif Dündar

“Orada tertemiz olmayı seven kimseler vardır. Allah da çokça temizlenenleri sever.” (Tevbe, 108.) Tuvalet eğitiminin tamamlandığı sıralarda çocuklarda alt ıstlatma, gece ve gündüz idrar kaçırma büyük bir problemdir. Bu sorun 5 yaşına kadar normal bir durum olmakla birlikte daha ileri yaşlarda patolojik bir durum arzeder. Ülkemizde de birçok çocukta yaşanan bu durum aileleri nasıl çözecekleri konusunda sıkıntıya düşürmektedir. Tuvalet eğitimini iyi alamayan çocuklarda sık idrar yolu enfeksiyonu geçirme ve buna bağlı böbreklerde fonksiyon kaybına kadar ilerleyen ciddi durumlar yaşanabilmektedir. İlerleyen yaşlara rağmen idrar kaçırma ve sık enfeksiyon geçirme özellikle kız çocuklarında sık rastlanan bir durum haline gelmiştir. Çözümü ise modern bilim ışığında ayet ve hadislerle açıklamaya çalışacağız. Aslında modern bilim geliştikçe sünnet-i seniyyeyi tasdik etmekte, Tıbb-i Nebeviyi onaylamaktadır. Malesef biz bu gerçekleri göremez, insanlık ve Rızâ-ı İlâhî için çalışmazken Batı toplumu sadece dünyevî meta uğruna hadîs ve âyetlerden ilham almaktadır. Çocukların Alt Islatmasının Sebepleri ve Tuvalet Eğitiminde Dikkat Edilecek Hususlar Çocuklarda tuvalet eğitiminin çok erken yaşlarda başlaması, çocuğa verilecek yüksek tepkiler idrar kaçırma sorununu artıracaktır. Tuvalet eğitimi ortalama 2 yaşında verilmelidir. Çok geç yaşlarda bu eğitimin verilmesi de idrar kaçırma sorunlarına neden olabilir. Aşırı korumacı anneler çocuklarının rahatını bozmamak adına bu hataya düşebilmektedir. Aileye eklenecek olan yeni kişilerde çocukta kıskançlığa sebep olmakta ilginin kendisinden kaydığı düşüncesiyle gece ıslatma sorunu olabilir, bu durum anlayışla karşılanmalı ve mazur görülmelidir. Ailenin aşırı disiplin ve sert tavırları çocuklarda sempatik sistemin aktive olmasına bağlı mesanelerinde kasılmaya ve idrar kaçırmaya neden olur. Bazende okul değiştirme, yeni okula başlama, ev değiştirme gibi ani durumlar çocuklarda idrar kaçırmaya sebep olmaktadır. Hz. Peygamber (sav) Kuba halkına; “Allah, temizlik hususunda sizi övmektedir. Siz ne yaparsınız ki, böyle bir övgüye mazhar oldunuz” diye sormuş, onlarda; “Biz (Tuvalette taharet alırken) su ile temizleniriz.” demişlerdir. (Tirmizi, Ebu Davud, İbn-i Mâce) Çocuklarımıza tuvalette bol suyla temizlenmelerini özellikle tembih etmeliyiz. Taharetlenirken dikkat edilmesi gereken önden arkaya doğru taharetlenmenin yapılmasıdır. Arkadan öne doğru yapılan temizlenmede mikroplar idrar çıkış deliğinden içeri girerek enfeksiyona sebep olur. Resulullah (sav) "İdrardan çok iyi korununuz çünkü kulun kabirde en önce hesaba çekileceği şey odur." İstibraya önem vermeyen namazına önem vermemiştir. Bu lâkaytlık kişiyi cehenneme sürükler.” Abdullah b. Abbas: ''Resûlullah bir kabrin yanından geçerken azab gören iki insan sesi duydu. - Bunlar azab görüyorlar. Hem azab görmeleri büyük bir şey için değil; biri idrarından istibra etmezdi, diğeri de koğuculuk ederdi.'' İstibranın mânâsı ayırmak, uzak etmek, küçük abdest bozduktan sonra idrardan kurtulmak, ondan temizlenmek, idrar eserinin tamamen kesilmesi için beklemektir. Çocuklar tuvaletlerini yaparken dizlerini iyice ayırmalı ve tuvalet bittikten sonra en az 20 ye kadar saydıktan sonra tuvaletten kalkmalıdır. Ağaç yaşken eğilir misali tüm alışkanlıklarımız gibi tuvalet eğitimi de çocukken kazanılır ve hem dinimizi hem de sağlığımızı ne denli etkilediği ortadadır. Çocuklarımızı sağlıklı ve dini mübin üzere yetiştirmenin ecri büyüktür. Dikkat edilecek diğer bir husus da kabızlığı önlemektir. Yapılan araştırmalarda idrar yolu enfeksiyonlarının en sık nedeni kabızlıktır. Kabızlık esnasında mesaneye baskı uygulanmakta, bu durum idrarın mesanede birikmesine ve uzun süre kalmasına bağlı bakteri üremesine neden olmaktadır. Kabızlığı önlemek için çocuklara zeytinyağı makattan ve ağızdan verilebilir. Ayrıca bal şerbeti de 1 yaşından büyük çocuklar için verilebilir. Çikolata, cips, kola, çay, kahve gibi gıdalar kafein içeriği nedeniyle sık idrar atılımına, kabızlığa, tansiyon düşüklüğüne ve çarpıntıya neden olmaktadır. Bu gıdalardan çocukluk çağında uzak durulmalıdır. Gece yatmadan 2 saat önce her türlü sıvı gıda alımını kesmelidirler. Resûlullah (sav) şöyle buyurmuştur "Sizden biriniz namaza dururken helâya gitmek ihtiyacı duyarsa önce helâya gitsin." Tuvalet eğitiminin kilit noktası çocuk tuvaleti geldiği anda hemen tuvaletini yapmalı, asla kendini sıkmamalıdır. İdrar tutamama sorunu olan çocuklar teneffüslerde azıcık bile idrarları olsa hemen yapmalıdırlar. Tuvalet eğitiminde çocuklar yattıktan 1,5 saat sonra kaldırılıp tuvaleti yaptırılmalıdır. Çocuklarda genelde uyuduktan 1,5 - 2 saat sonra idrar kaçırmalar görülür. Bu dönemde çocuğumuzu tuvalete kaldırırsak sabah bir sürpriz ile karşılaşma oranımız düşecektir. Tuvalet eğitimini güzel alan sağlıklı, Müslüman, genç nesillerin muhakkak ibadetleri de daha makbul olacaktır. Dinin direği namaz, namazın şartı abdest, abdestin şartı da iyi bir tuvalet eğitimidir. Allah (cc) evlatlarını rızası üzere yetiştiren bahtiyar kullarından eylesin. Âmin.. Sağlıcakla kalın….