İhlas

İhlas, şeytana pabucu ters giydiren bütün hile ve desiselerini suya düşüren ahlak. Önünden, arkasından, sağından ve solundan gelerek, insanın gönlünü karıştıran mel'una:"Senin burada yerin yok. def ol hain!" dedirten güzel huy.1 "Tam 40 yıldır Allah (cc), gönlüme nazar eder, orada kendisinden gayrısını görmez." diyen âriflerin en büyük sermayesi.2 Meleklerin bile kayda güç yetiremediği, mükafatı sonsuz olarak ödenen bir sır. Arı, duru, temiz anlamlarına gelen ihlas, amelde Allah'ın rızasını gözetmektir. Ahirette kurtuluşumuzu temin eder bu sıfat. "O gün ne mal, ne evlat fayda verir. Ancak Allah'a temiz bir kalb ile gelen müstesna."3 İhlasın sebebi imandır. İhlas, şirkin her nevinden, dini ifsat edecek bütün şehevi arzulardan kaçınmaktır. Her amelin kabulünün ihlasa dayanması onu vacip kılmıştır. "Öyle ise dini Allah için halis kılarak O'na kulluk et... Dikkat edin, uyanık olun, ihlas olan din Allah'ındır."4 ayetinde ibadetin, ihlas sıfatıyla yapılmasının gerekliliği ve halis dinin Allah'a mahsus olduğu belirtilmiştir. Katâde:"Halis olan Allah'tan başka ilah tanımamaktır." Fahri Razi ve Hâzin:"Hulkus üzere ibadetten maksad, cemî emirlere imtisal ve nehiylerden kaçınmaktır." buyurmuşlardır. Hasan Basri (ks):"Kelime-i Şehadet, çadırın direği, amel-i saliha da çafır mesabesindedir. Mü'min-i Kâmil, her ikisini de cem etmekle mükelleftir." , "Dini Allah için halis kılarak O'na kulluk et." ayetiyle Efendimiz (sav) bütün insanlığı din ve diyanette ihlasa davet etmiştir. Hayatın baştan sona tevhid esasına göre düzenlenmesini emretmiştir. Peygamberimiz (sav)'e, "İhlas nedir?" diye sorduklarında, "Allah de ve buyrulan şekilde doğru yolda ol." buyurdu. İki zıt kutba sahne olan insanın, hâlis ameli elde etmesi, gübre ve kan arasından sütü çıkarmak gibidir. Rabbimiz (cc):"İçenlerinize onların karınlarındaki fışkı (gübre) ile kan arasından gelen halis süt içiririz." (Nahl 66) buyurmuştur. Taatlerin ruhu mesabesinde olan ihlas, âşıklara cenneti bile unutturmuş, cemal zevkini bahsetmiştir. Rabiat'ül Adeviyye:"Ya Rabb! Sana ne cehennem korkusu, ne de cennet ümidiyle ibadet etmiyorum. Ben ibadeti Sen'in rızan için yapıyorum." diyerek Rabbine yönelmiştir. Şibli (ks)'yi rüyada gördüler. Allah sana ne yaptı dediler. Dedi ki:"Bana biraz kızdı. Çünkü bir defa dilimden, "Cenneti kaçırmaktan büyük hangi ziyan vardır?" diye bir cümle çıkmıştı. Buyurdu ki:"Hayır öyle dememeliydin. Beni görmeyi kaçırmaktan büyük hangi ziyan vardır?" demeliydin." Amelini dünyevî ve uhrevî garazdan uzak, Hakk rızası için yapan kâmil ihlas sahiplerini Hadis-i Kudsi'de Rabbimiz (cc), "İhlas, benim sırrımdan bir sırdır. Onu sevdiğim kullarımdan sevdiğim bir kulun kalbine tevdi ederim (koyarım)." buyurarak müjdelemektedir. Mevlâ'ya niyazımızda, "Ya Rabbi, halis muhlis kullarından eyle." diye dua eder, bu Kur'ânî tabirleri kendi aramızda da çokça kullanırız. Muhlis ve muhlas kelimelerinin anlamlarını bilmemize rağmen bir türlü gönlümüze oturtamadık. 1985 yılının Mart ayında, müftü ve vaizlerin eğitimi için Kastamonu'ya gittiğimizde hali, tavrı ve yüzüyle bir Allah dostu olduğunu isbat eden Mehmet Fevzi Efendi (ra)'yi ziyaret ettik. Hacı Hasan Efendimiz'in sohbetlerinde lâhûtî bir koku her tarafı alır, adeta kendimizi cennet ikliminde zannederdik. Aynı havayı hazretin de huzurlarında hissettik. Yataklarının içinde sohbet yaptı. "İçinizden siyadet (Efendimiz (sav)'in ehlinden) kimseler var. Birbirinize hürmet ediniz." deyip gözlerini bu fakire çevirdi. "Muhlis kesbi, muhlas da vehbi" buyurarak gönlümüzü tatmin eden cevabı verdiler. İsm-i fâil sigasıyla belirtilen muhlas sıfatına da, gayret ve çabalarımızın yanında Allah'ın lütfu, ihsanı, avn-ü inayetiyle ereriz. Biz bu dünyadan nereye Göçelim ya Muhammed? Yeryüzünde riyâ, inkâr, hıyânet Altın devrini yaşıyor Diller, sayfalar satırlar "Ebu Leheb" öldü diyorlar Ebu Leheb ölmedi ya Muhammed Ebu Cehil kıtalar dolaşıyor! Arif Nihat Asya Efendimiz (sav):"Ahir zamanda dinle dünyayı talep eden insanlar zuhur edecek. Bunlar, (insanlara iyi görünüp onları aldatmak için, din ve ahiret işlerini kurnazca alet edecekler. Sırtlarına samur kürkler giyecekler.) öyle bir yumuşaklığa bürünürler ki, koyun postu yanlarında kalsa kalır. Dilleri de baldan daha tatlıdır. Ancak kalpleri kurtlarınkinden vahşidir. Cenâb-ı Hakk (bunlar için) şöyle diyecektir:"Beni aldatmaya mı çalışıyorsunuz, yoksa Bana karşı cürete mi yelteniyorsunuz? Zat-ı Akdesîm'e yemin olsun, bunlar üzerine, kendilerinden çıkacak öyle bir fitne göndereceğim ki, içlerinde halim olanlar bile şaşkına dönecekler."6 Mürailiğin üç alameti vardır: 1- Tenhada temizlik gösterip, nafileleri oturduğu yerden kılmak 2- İnsanların yanında tembelliği atıp, uyanık görünmek 3- Kınandığında ameli terk edip övüldüğünde ibadeti artırmak Kıyamet gününde hafızlar, zenginler ve şehitler çağrılır. Hafızlara, "Falanca Kur'ân okuyor desinler diye okudun ve bu da söylendi." Allah yolunda öldürülenlere Halikımız (cc):"Falanca cesurdur desinler diye çarpıştın ve bu da söylendi.", Mal sahiplerine Allah Teâlâ:"Falanca cömerttir desinler diye bunu yaptın ve bu da denildi." Sonra Efendimiz (sav), Ebu Hureyre (ra)'ye:"Bu üç kimse kıyamet günü cehennemin aleyhlerine kabaracağı Allah'ın üç mahlukudur." diye buyurdu. Hz. Muaviye (ra) bu Hadis-i Şerif'i duyunca:"Böylelerine bu muamele yapılırsa insanların geri kalanlarına neler yapılır?" dedi ve şiddetle ağladı. Bir müddet sonra kendine geldi ve şunları söyledi: "Allah ve O'nun Resulü doğru söylediler:"Dünya hayatını ve onun ziynetini isteyenlere, orada işlediklerinin karşılığını tastamam veririz. Onlar orada bir zarara da uğratılmazlar. İşte Ahirette onlara ateşten başka bir şey yoktur. İşledikleri şeyler orada boşa gitmiştir. Zaten yapmakta oldukları da batıldır."7 Hadis-i Kudsi'de Cenâb-ı Hakk:"Benim hiçbir ortağa ihtiyacım yok. Kim amelini sadece benim için yaparsa, o amel nazarımda makbuldür. Kim de ameline başka bir ortak koşarsa, yani başka mülahazayı da ameline katarsa o ameli kabul etmem." Utbe bin Amir (ra):"Kulun içi dışına, sözü sözüne uyduğu zaman, Allah (cc), meleklere şöyle hitap eder:"İşte benim gerçek kulum." İhlas katıksız ameldir. Hacı Hasan Efendi (ks), İstanbul Çarşamba'da Üstad Ali Haydar Efendi'yi ziyaretlerinde:"Allah (cc), ziyaretinizi kabul buyurdu. Çünkü ben yaşlı bir pirim, kişinin yüzüne çarparlar." buyurup şu Ayet-i Celile'yi okur:"Onlara sadece tek olan Allah'a ihlasla ibadet etmeleri emredilmiştir." Ebu'l-Hasan Harakâni (ks):"Amele devam et ki ihlas ortaya çıksın. İhlasa devam et ki nur ortaya çıksın. Bur zahir olunca Allah'ı görürcesine ibadet edersin. Gece olup insanlar uykuya dalınca, sen bu teni zincire vur, ona işkence elbisesini giydir ve kamçıla. O zaman Allah, "Ey kulum bu vücuttan ne istiyorsun?" der. De ki, "Allah'ım seni istiyorum." O zaman der, "Ey kulum bu çaresizi bırak. Ben seninim. İhlas sahibi kulların erişeceği mükafat: 1- Hakkın rızası: Hz. Enes :(ra)'den rivayetle Efendimiz (sav):"Kim dünyadan, bir olan ve eşi ortağı olmayan Allah'a ihlasla namazını kılar ve zekatını verir ayrılırsa, Allah o kulundan razı olduğu halde o kul dünyadan ayrılmış olur." 2- Taatlerin Kabulü: Muaz b. Cebel (ra)'i Peygamberimiz (sav) Yemen'e gönderirken, "Dinini ihlaslı olarak yaşa. Sana az amel kâfi gelir." buyurdu. 3- Kurtuluşa erme: Hz. Sevban (ra)'ın Peygamberimiz (sav)'den rivayet ettiği bir Hadis-i Şerif'te:"Muhlislere müjdeler olsun. Onlar hidayet lambalarıdır. Onlardan her karanlık fitne açılır." buyurmuşlardır. 4- Felah ve salaha erme: Ebu Zer (ra), Efendimiz (sav)'den rivayetle:"Kalbi iman için ihlaslı, samimi olan, nifaktan uzak olup amellerinde riya şaibeleri olmayan, gönlünü kalbi hastalıklardan (kibir, hased gibi) salim kılan, lisanını sadık kılan, yalandan uzak tutan, nefsini Allah'ın zikriyle, Hakk ile veya İlahi kazalara rıza ile mutmain kılan ve yolunu müstakim, dosdoğru kılan kimse felah bulur. İmanın bereketi olan ihlas, bizi salih amele götürür. Salih amelin karşılığı da hesapsız ödenir Mevlâ katında. "Evvela ilim olmalı Amel nehrinden dolmalı İhlas bahrine dalmalı Bu işe ihtimam lazım."

Alemdar-Ali Ramazan Dinç Efendi (ks)

Dipnotlar: 1- Araf 17, 2- Ebu'l Hasan Harakâni V. 419 3- Şuara 88-89 4- Zümer, 2-3 5- İbn Mace, Mukaddime 6- Tirmizi, Zühd 60 7- Hud, 15-16, Müslim, İmaret 152