Gece Mavi Işık Kullanmak Kanser Riskini Arttırır

Gece Mavi Işık Kullanmak Kanser Riskini Arttırır

Ferda Ümit Gedik

Kanser çok kolay ortaya çıkmaz. Kanser riskimizi azaltmamıza veya arttırmamıza sebep olabilecek çok sayıda faktör vardır. Bu sebeplerin birçoğuna müdahale etmek bizim elimizdedir. Kansere yakalanmamız ihtimâli meselâ nasıl beslendiğimize ve sigara içip içmediğimize bağlıdır. Yine, gecenin geç saatlerine kadar tablet, telefon, laptop veya televizyon ile meşgûl olup olmamak bizim elimizdedir. Ekrandaki mavi ışık spektrumu, meme ve prostat kanseri riskinin artmasını sağlar. Aynı durum, doğal olarak yüksek oranda mavi ışık veren LED lambalar için de geçerlidir. Ekranlardan ve LED Lambalardan Yayılan Işık Kanser Riskini Arttırır Barcelona Küresel Sağlık Enstitüsü (ISGlobal) başkanlığındaki bir uluslararası araştırmacı grubu 23 Nisan’da Environmental Health Perspectives isimli dergide bildirdi ki, mavi ışık oranı yüksek olan ışık kaynaklarının gece kullanılması ile meme ve prostat kanserleri riskinin artması arasında bir bağlantı var. Mavi ışık bilhassa LED lambalardan ve -tv, bilgisayar vb.- ekranlardan yayılmaktadır. Şehirlerin gece aydınlatılmasında da LED lambalar kullanılmaktadır. Daha önceki çalışmalar çoktan göstermiştir ki, geceleri mavi ışık da içeren lambalar kullanmak ve böyle ışık kaynakları altında uyumak son derece zararlıdır. Mavi Işık Kaynakları Gözler İçin Zararlıdır Bilhassa gözler için, yüksek oranda mavi ışık içeren ekranlar bir ızdıraptır. Mavi ışık, gözün saydam tabakasını bir engele uğramadan geçer ve makula’da iltihaplanmaya sebep olur. Aynı zamanda gözde görme hücrelerinin ölmesine yol açar ve retina hücrelerine çok zarar verir. Böylece, hızlandırılmış bir yaşlanma süreci başlar. Bütün bu süreçler birlikte Makula Dejenerasyonu riskini yükseltir. (Görme yeteneğinde kötü bozukluklar oluşturan ve elverişsiz şartlarda körlüğe sebep olabilen bir göz hastalığı). Melatonin Seviyesi Düşüşü, Uyku Bozuklukları ve Depresyon Ekranların gece kullanımının (e-kitap okumak, ekranda iş yapmak, internette sörf, akıllı telefonda yazışmak vb.nin) melatonin seviyesini düşürdüğü de uzun zamandır bilinmektedir. Melatonin hormonu akşam vakti yorgunluğa sebep olur ve rahat bir uykuya vesîle olur. Melatonin seviyesi düştüğünde geceleri uyku bozuklukları oluşur ve gündüzleri de yorgunluk, verimlilikte düşüş ve moral bozuklukları görülür. Sonuncusu şundandır ki, gündüz serotonin seviyesi ne kadar artarsa geceki melatonin üretimi de o kadar yüksek miktarda olur. (Serotonin’e mutluluk hormonu da denmektedir.) Depresyonla mücâdelede veya depresyondan korunmada, sağlıklı bir melatonin seviyesi de çok mühimdir. Kanser Hücreleri Parlak Gecelerde Gerçekten Canlı Olurlar Benzer şekilde, geceleri düşük melatonin seviyeleri sâdece uykuyu etkilemekle kalmaz aynı zamanda kanser hücrelerini uyarır. Tam bir karanlıkta uyunduğu zamansa bu durum kanser hücrelerini de derin ve sıkı bir uykuya sevkeder. Bu sebeplerden dolayı, vardiyalı çalışanların gece vardiyasının çokluğu –Dünya Sağlık Örgütü’nün bir kuruluşu olan Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından– muhtemel kanser tetikleyici sebepler arasında sayılmıştır. Barcelona’daki ISGlobal’de araştırmacı ve yeni yapılan çalışmanın başında olan Manolis Kogevinas şöyle açıklıyor: “Geceleri kullanılan ve vücûdun gündüz-gece-ritmi’ni bozan yapay ışık ile meme ve prostat kanserleri ortaya çıkması arasındaki irtibâta dâir deliller vardır.” Aynı çalışmada yer alan ve Kanada Sherbrooke’da CÉGEP’te fizik profesörü olan Martin Aubé de, “Bilhassa mavi ışık melatonin üretimini azaltmaktadır.” diyor. Yapay Işık Meme ve Prostat Kanseri Riskini Arttırır Bilim insanları, yaşları 20 ile 85 arasında olan 4000’den fazla insana dâir bilgileri değerlendirdi. Bu kişilerin sun’î ışığa ne kadar mâruz kaldıkları yalnız doldurdukları anket formunda sorulmadı, aynı zamanda yaşadıkları bölgenin uzaydan çekilen fotoğraflarına da bakıldı. Çünkü şehrin ışıkları da yaşayanlarının yoğun ışığa mâruz kalmasına sebep olmaktadır. Varılan netîceler gösterdi ki, geceleyin karanlıkta uyuyabilen insanlarla karşılaştırıldıklarında, geceleri bilhassa yüksek oranda mavi ışığa mâruz kalan kişiler meme kanseri veya prostat kanserine yakalanmak açısından 1,5-2 kat risk altında. Rahat bir gece uykusu için ortamın karanlık olmasına önem verin. LED lambalar yerine halojen lambalar veya bir defa da olsa mum kullanın. Uykuya gitmeden önceki saatlerde laptop, akıllı telefon, tablet gibi ekranlardan mümkün olduğunca uzak durun. Kaynak: https://nachrichten.zentrum-der-gesundheit.de/blaues-licht-krebsrisiko-180504039.html/Carina Rehberg